تفاوت مدیران موظف و غیرموظف هیأت‌مدیره
به گزارش اینجاخبر دکتر امیررضا سوری در کتاب «صندلی بزرگ؛ اصول معماری هیأت مدیره» نوشت:
در نظام حقوقی حاکم بر اداره شرکت ها، مدیران ممکن است موظف یا غیرموظف باشند. مدیر موظف مدیری است که به طور تمام وقت در شرکت مشغول به فعالیت بوده و ممکن است مستخدم شرکت باشد یا به صورت قراردادی یا مأمور انجام وظیفه کند.
در برخی شرکت ها اعضای موظف هیأت مدیره باید سمت دیگری در شرکت داشته باشند مانند مدیر مالی یا مدیر حقوقی که عضو هیأت مدیره نیز هست. ولی لزوماً این امر در همه شرکتها رعایت نمی شود.
?در‌صورتی که عضو هیأت مدیره رابطه استخدامی با شرکت دارد و سمت دیگری علاوه بر عضویت هیأت مدیره هم داشته باشد (که ممکن است تصدی این سمت قبل یا پس از انتخاب او به هیأت مدیره بوده باشد)، اگر از هیأت مدیره کنار گذاشته شود، می تواند به شغل خود در شرکت ادامه دهد و صرفاً عضو هیأت مدیره نخواهد بود و اگر قرارداد کاری او لغو شود، به عضویت او در هیأت مدیره خدشه‌ای وارد نخواهد شد.
?قواعد خاصی در رابطه با قرارداد کاری اعضای موظف هیأت مدیره با شرکت وضع نشده است و اصولاً براساس شرایط تعیین شده در قرارداد استخدامی، حقوق و مزایا دریافت می کنند و ممکن است براساس رویه شرکت تابع قانون کار باشند.
?مدیر غیرموظف، مدیری است که در شرکت مستقر نیست و رابطه استخدامی با شرکت ندارد. اعضای غیرموظف صرفاً بابت شرکت در جلسات هیأت مدیره و کمیته های هیأت‌مدیره حق حضور دریافت می کنند و ممکن است با تصویب مجمع به آنها پاداش هم تعلق گیرد.
?هرچند مدیران غیرموظف حق الجلسه مقطوعی بابت شرکت در جلسات دریافت می کنند، ولی توصیه شده است علاوه بر جلسات هیأت مدیره، حداقل دو بار در ماه در شرکت حضور یابند تا تصور درستی از سازمان و مسائل آن داشته باشند (Price, 2018).
⚪️اعضای غیرموظف هیأت‌مدیره از شمول قوانین کار و تأمین اجتماعی خارج هستند و در صورت بروز اختلاف و مطالبه حقوقی مانند حق حضور در جلسات، نمی توانند به مراجع اداری مربوطه نظیر اداره کار طرح شکایت کنند. مرجع صالح در دعوای عضو غیرموظف هیأت‌مدیره، محاکم دادگستری است.
?اعضای موظف و غیرموظف هیأت مدیره درقبال عملکرد شرکت و حضور در جلسات هیأت مدیره مسئولیت های مشابهی دارند، ولی در رویه عملی، عضو موظف هیأت مدیره در راهبری شرکت و رعایت اساسنامه و مصوبات مجمع، پاسخگویی بیشتری دارد.
⚫️در شرکت های بورسی اکثریت اعضای هیأت مدیره باید غیرموظف باشند و موظف شدن اعضای هیأت مدیره، صرفاً پس از تصویب هیأت مدیره امکان‌پذیر است، در این تصمیم گیری مدیر ذی نفع حق رأی ندارد.
?در مؤسسات مالی، هیأت مدیره اجرایی و غیراجرایی نیز مطرح است که همه آنها موظف هستند و به طور معمول، مدیران اجرایی به انجام امور اجرایی شرکت می پردازند و مدیران غیراجرایی مسئولیت هایی مانند راهبری کمیته های هیأت مدیره را برعهده دارند.