دستفروشان جوان خرمشهر؛ از ناچاری تا فرصت‌آفرینی شهری
فرهاد دربندی کارشناس مدیریت شهریبه گزارش اینجاخبر در فیلمی کوتاه از بازدید سرزده شهردار استانبول، شاهد صحنه‌ای تأثیرگذار بودیم: ابراز همدلی با دستفروشان سالمند و اهدای صندلی به آنان. این تصویر، نمادی از احترام به کرامت انسانی و درک شرایط اقتصادی اقشار آسیب‌پذیر بود.
اما در خرمشهر و بسیاری از شهرهای خوزستان، چهره دستفروشی متفاوت است. اغلب دستفروشان، جوانانی مستعد، پرانرژی و توانمند هستند که به‌دلیل نبود شغل پایدار، ناچارند برای امرار معاش در کنار خیابان‌ها، کوچه‌ها، پیاده‌روها یا با خودروهای شخصی به فروش محصولات غذایی و کالاهای خرد بپردازند.
این وضعیت، اگرچه حاصل فشار اقتصادی است، اما در دل خود ظرفیتی بزرگ برای تحول اجتماعی و اقتصادیدارد—به شرطی که با نگاه انسانی، برنامه‌ریزی شهری و حمایت نهادی همراه شود.
– نبود شغل پایدار و رسمی برای جوانان
– اشغال پیاده‌روها و معابر عمومی که موجب نارضایتی شهروندان و تنش با شهرداری می‌شود
– فقدان زیرساخت‌های مناسب برای عرضه کالاهای خرد
– بی‌برنامگی در احیای بازارهای سنتی و محلی تخریب‌شده در دوران جنگ تحمیلی
و چند پیشنهاد
۱. احداث بازارچه‌های محلی در نقاط پرتردد شهری
– استفاده از مسیرهای توقف غیرمجاز خودروها برای ایجاد بازارچه‌های کوچک در حاشیه معابر
– طراحی غرفه‌های ساده، ایمن و زیبا با امکان ثبت‌نام و دریافت مجوز
– استقرار دستفروشان جوان در این بازارها با احترام، بدون تنش و با امتیاز حمایتی
۲. بازسازی و احیای بازارهای سنتی خرمشهر
– احیای بازارهای تخریب‌شده یا مغفول‌مانده مانند:
– بازار سیف و صفا در مرکز شهر
– بازار کوی مولوی
– بازارچه کوی سوم خرداد
– بازارچه کوی شهید بهروز مرادی
و غیره
– تبدیل این فضاها به مراکز عرضه محصولات محلی، صنایع دستی، خوراکی و خدمات خرد
۳. آموزش و توانمندسازی جوانان دستفروش
– اجرای فراخوان عمومی برای ثبت‌نام در دوره‌های مهارت‌آموزی
– همکاری با مراکز فنی‌وحرفه‌ای، دانشگاه‌ها، اداره بندر و دریانوردی، شرکت‌های نفت و گاز اروندان، تأسیسات دریایی و سازمان منطقه آزاد اروند
– آموزش مهارت‌های فروش، بازاریابی، تولید، خدمات شهری، صنایع غذایی و دریایی
۴. تضمین شغلی و حمایت اجتماعی
– ایجاد مسیر رسمی برای جذب افراد آموزش‌دیده در شرکت‌ها و نهادهای بزرگ
– ارائه بسته‌های حمایتی شامل بیمه، تسهیلات خرد، مشاوره حقوقی و روان‌شناسی
– حفظ کرامت انسانی و معیشت شهروندان در تمام مراحل
به هر حال دستفروشی جوانان در خرمشهر، اگرچه از سر ناچاری است، اما می‌تواند با برنامه‌ریزی شهری، آموزش هدفمند و حمایت نهادی، به فرصتی برای اشتغال پایدار، زیباسازی شهری و ارتقای کرامت انسانی ،تبدیل شود.
با اجرای این طرح، نه‌تنها چهره شهر سامان می‌یابد، بلکه جوانان خرمشهر به جای حاشیه‌نشینی، به محرک توسعه شهری و اقتصادی تبدیل خواهند شد.
((فرهاد دربندی کارشناس مدیریت شهری))